Overwegingen bij de Code Rood actie (deel 1)
Toen ik terugkwam van het Code Rood actiekamp, werd ik ziek. Een combinatie van teveel kou, te weinig slaap en teveel hooi op m’n vork. Griepbacilletje er overheen en klabats! daar lag ik in de lappenmand. Nu, na ruim twee weken, begin ik eindelijk over de rand van die lappenmand te koekeloeren. Dus is het tijd voor een nabeschouwing.
Eerst maar eens iets wat ik als uitermate positief heb ervaren: de strakke organisatie van het geheel. In streng-in-de-leer anarchistische kringen mag de bedrijfsmatig aandoende organisatie van CR voor opgetrokken wenbrauwen zorgen, maar dan denk ik: ze hebben het toch maar geflikt. Het is nogal een organisatorische monsterklus, om een actiekamp en een blokkade op te zetten waar honderden deelnemers worden verwacht, maar ik heb in de logistiek, de voorbereidingen, de uitvoering en de praktische zaken geen enkele schuiver kunnen ontdekken. Petje af. Tegen de streng-in-de-leer anarchistische kringen wil ik maar zeggen: wanneer kreeg een anarchistische of links-radicale groep het voor elkaar om ruim zevenhonderd mensen te mobiliseren voor een kamp en een blokkade? En hoe zit het precies met de dogmatische leer en het concept van diversity of tactics?
De rode lijn
Wat zeker ook het vermelden waard is, is de moeite die er genomen is om de onderliggende rode lijn van klimaatstrijden wereldwijd met elkaar te verbinden. Van gaswinning in Groningen tot oliepijpleidingen in de VS via steenkoolmijnen in Duitsland: de gemeenschappelijk factor is steeds dat bedrijfsbelangen (en daarmee kapitalisme en kolonialisme) boven de belangen van locals worden gezet – of dat nou mensen of andere levende wezens zijn. Alle gelegenheden die er waren om dat punt duidelijk te maken, werden consequent aangegrepen. Niet alleen door de internationalen die in grote getalen aanwezig waren, maar ook door de Groningers zelf. Als voorstander van het ontstijgen van one issue denken, deed me dat bijzonder goed.
Kolonialisme
Ik noemde het al: kolonialisme is een onderliggende lijn. En ook dáár werd ruim aandacht aan besteed tijdens het actiekamp, met als absoluut hoogtepunt het internationale panel van zaterdagavond ‘Van energietransitie naar systeemtransitie’. Gelukkig. Het zette bij mij ook een persoonlijk gedachtenproces in gang.
Tot nu toe associeerde ik de onderliggende rode lijn van alle misstanden (en aanverwante strijden) vooral met kapitalisme. Maar onder invloed van allerlei gesprekken daar en andere processen begin ik me af te vragen of dat wel klopt. Het lijkt er – in ieder geval in mijn hoofd – steeds meer op dat kapitalisme meer het wapen is waarmee geslagen wordt (of het excuus dat voor het slaan gevoerd wordt), maar dat de hand die het wapen vasthoudt, het kolonialisme is.
Maar… dat kan ik alleen maar zien als ik kolonialisme breder trek dan de klassieke (klopt dat überhaupt?) interpretatie.
Als ik kolonialisme zie als ‘één groep eigent zich het absurde recht toe om macht uit te oefenen over een andere groep, ten nadele van die andere groep’, dan valt alles er onder: wit over niet-wit, het ene land over het andere, het noordelijk halfrond over het zuidelijk (deze eerste drie zou ik als de klassieke interpretatie beschouwen), maar ook: man over vrouw, bipolaire genders over non-bipolaire genders, heteronormativiteit over alle andere vormen, valide over non-valide, mens over dier, mens over planeet, neo-liberaal over andere economische vormen en ga zo maar door.
En dan is dekolonisatie – het afbreken van dat absurde toegeëigende recht op macht, zowel in anderen als in jezelf – dus inderdaad de essentie en de gemeenschappelijke factor van alle strijden.
Probleem: ik weet alleen niet of ik het begrip kolonialisme wel zo kan en mag oprekken. Het kan zijn dat die ruimere interpretatie klopt en dat het juist heel zinvol is om die gemeenschappelijke factor te zien. Maar het kan ook zijn dat door een bredere interpretatie de aandacht afgeleid wordt van een specifiek probleem en dat daardoor de tegenbeweging lamgelegd wordt. Ik wil daar voorzichtig mee zijn, want juist vanuit een klassieke benadering hoor ik bij de gepriviligeerde groep en moet ik er dus dubbel alert op zijn dat ik me iets niet toe-eigen.
En ik ben er ook nog niet helemaal achter hoe kapitalisme dan wel in dat plaatje past. Is het een wapen dat gebruikt wordt ter fine van kolonialisme? De smoes die het moet goedpraten?
Kolonialisme gaat over macht, en geld is niet alleen een middel om macht mee uit te oefenen, het is ook een machtsaspect op zichzelf. Is kapitalisme dan onlosmakelijk verbonden met kolonialisme? Dat klinkt vooralsnog het meest logisch.
Stap voor stap
Nog even een overweging over dat internationale panel dat ik al noemde. Het was een verademing om te zien dat zowel het panel als de facilitatie nou eens women-only was en dat het nou eens niét white-only was. Het is een kunst om een paneldiscussie te voeren over kolonialisme zonder dat alle witte aanwezigen in fragiele verdedigingsmechanismen schieten – een kunst die de panelleden uitstekend verstonden en die mijns inziens ook nodig is om het geheel bespreekbaar te krijgen, stap voor stap. Ik zeg absoluut niet dat dat de enige goeie manier is, maar alle stappen zijn welkom, lang leve diversity of tactics. Maar tegelijkertijd is die voorzichtigheid ook een nadeel. De olifant in de kamer staat nog steeds alles te vertrappen en hoewel er wel wordt gehint naar de aanwezigheid van die olifant, wordt de olifant zelf nog steeds niet genoemd.
Het strekt de enige witte dame in het gezelschap tot eer dat ze nou eens ruiterlijk toegaf dat ze worstelde met het issue (dat mogen meer witte politici doen), tegelijkertijd was het jammer dat ze nog niet zover in dat proces was dat ze stelling wilde nemen én dat ze het gesprek afsloot met een betoog over de benadeelde toekomstige Groningse generatie, juist nadat één van de andere (niet-witte) panelleden de zaal had uitgelegd dat het klimaatprobleem de huidige jonge niet-witte generatie op dit moment al sloopt, maar dan ‘elders’, uit het witte zicht. Gemist leermomentje, om het zo maar te zeggen.
Genoeg voor nu. Morgen deel 2, met daarin aandacht voor de politie-inzet, het dwingende karakter van de-escalatie en het onvolprezen S&R team.
1 Comment on Overwegingen bij de Code Rood actie (deel 1)
Sorry, the comment form is now closed.
[…] Eerder verschenen bij: Dhjana […]